Johannes Passion BWV 245
©️ Malou Van den Heuvel
De Johannes-Passion BWV 245 is een van de meest fascinerende werken van Johann Sebastian Bach en werd ooit getypeerd als “een muzikaal wisselbad van existentiële emoties”. Dat is een treffende omschrijving, Bach wou inderdaad veel meer dan gewoon het passieverhaal opfrissen in het geheugen van de lutheranen die de Goede Vrijdagplechtigheid in Leipzig bijwoonden.
In het Johannesevangelie worden de gebeurtenissen van het lijdensverhaal dramatisch en zonder rustpunten verteld. Gedreven door deze directe, no-nonsensestijl van de evangelietekst zelf stelt Bach alles in het werk om de gelovige bij deze gebeurtenissen te betrekken. De vele korte turba-koren schilderen op een haast expressionistische wijze de uitroepen van het opgehitste op dood en spektakel beluste volk en Bach gebruikt ze om de dramatiek tot ongekende hoogten op te voeren. Als een meesterverteller brengt hij snelle en onverwachte afwisselingen tussen evangelist en koor die de spanning en het realiteitsgevoel nog intenser maken. Er is een monumentaal, triomferend slotkoraal nodig (“Ach Herr, lass dein lieb Engelein”) om Bachs intense rollercoaster van diepmenselijke gevoelens terug te voeren tot zijn liturgische en theologische proporties.
De Johannespassie evoceert een diep tragisch drama dat, dankzij het genie van Bach, ook driehonderd jaar na de eerste uitvoering gelovigen noch ongelovigen onberoerd laat.